Thật kinh ngạc khi ông Tshering Tobgay (51 tuổi), thủ tướng của đất nước bé nhỏ Bhutan thuyết trình bằng tiếng Anh giữa Vancouver (Gia-Nã-Đại) trước cử tọa toàn là những đại gia và tất cả đều ngạc nhiên, thích thú! Cảm ơn bạn Trần-Hoàng-Yến đã dịch phụ đề tiếng Việt.
Ông Tobgay nhậm chức thủ tướng khi mới 48 tuổi, nhưng chẳng bị ai ném đá hay phê bình là con ông cháu cha! Dù Cha ông từng là binh sĩ và Mẹ ông là quan chức của Bhutan, bởi vì ông ta quá giỏi!!! Học kỹ nghệ cơ khí nhưng tài hùng biện của ông Tobgay khi say sưa nói về hạnh phúc, hiến pháp, biến đổi khí hậu... của Bhutan khiến cả thế giới phải ngã mũ!
Đất nước bé tí-ti, nghèo nhưng "oai" dễ sợ khi giáo dục, y tế đều miễn phí. 72% đất nước được rừng che phủ, nhưng họ không phá rừng lấy gỗ xuất khẩu! Mà rừng được đưa vô cả hiến pháp! Và Hiến- pháp cũng quy-định 65 tuổi phải nghỉ hưu, dù đó là một ông vua!!!
=======
Quốc gia hạnh phúc nhất thế giới lựa chọn đứng ngoài thế giới “văn minh”
Trong khi cả thế giới lựa chọn chỉ số GDP (Gross Domestic Products – Tổng sản phẩm quốc nội) làm thước đo thịnh vượng và phát triển, thì riêng tại đất nước này, chỉ số đó bị loại bỏ thay vào đó là GNH (Gross National Happiness- Tổng hạnh phúc quốc dân).
Những cánh rừng ngọn núi xanh bát ngát, tu viện tịch lặng uy nghiêm, niềm vui lấp lánh trong ánh mắt người dân, sự yên bình sung túc thể hiện trên từng lá cây ngọn cỏ… Tại nơi đất nước hạnh phúc nhất thế giới này, người dân đều thỏa mãn với cuộc sống của mình và hầu hết du khách đã đến một lần đều muốn quay trở lại.
Đứng ngoài thế giới văn minh
Trước năm 1974, nhiều người không biết đến sự tồn tại của một đất nước Bhutan nhỏ bé, lọt thỏm giữa trập trùng rừng núi của dãy Himalaya. Khi ấy, người nước ngoài không được phép nhập cảnh vào Bhutan và người Bhutan không có điều kiện để đi ra nước ngoài.
Tòa nhà Chính phủ ở phía bắc thủ đô Thimphu. Với hơn 60% diện tích lãnh thổ còn rừng bao phủ, ngay cả các đô thị lớn của Bhutan cũng tràn ngập màu xanh.
Hơn 30 năm sau, Bhutan vẫn gần như đứng ngoài thế giới văn minh. Đây là quốc gia cuối cùng có sóng truyền hình (năm 1999). Cả nước chỉ có duy nhất một sân bay, với một đường băng, nơi máy bay chỉ có thể lên xuống vào ban ngày, trong điều kiện thời tiết tốt. Trên khắp thế giới, chỉ có 8 phi công có đủ khả năng và bản lĩnh để được phép hạ cánh ở Bhutan.
Họ không đẩy mạnh phát triển công nghiệp, thay vào đó, họ duy trì cuộc sống thanh bình, chậm rãi của người dân, không “đô thị hóa”, không “hiện đại hóa”, chú ý vào chất lượng cuộc sống và các giá trị tinh thần…
Kể từ năm 1971, Bhutan đã loại bỏ chỉ số GDP (tổng sản phẩm nội địa) và thay thế bằng một chỉ số mới – GNH (tổng hạnh phúc quốc gia).
Chỉ số Tổng Hạnh phúc Quốc dân này được tính toán hàng năm. Theo đó, đời sống tinh thần – thể chất, văn hóa – xã hội của người dân, việc bảo vệ tài nguyên – môi trường của quốc gia… được đưa lên ưu tiên số một.
Thủ đô duy nhất không có đèn giao thông
Sân bay duy nhất của Bhutan, nằm cách thành phố Paro 6km, đón tiếp khách phương xa bằng những thửa ruộng bậc thang vàng óng ả, tỏa ra một mùi hương no ấm của lúa chín. Phía sau những thửa ruộng ấy, Paro mở ra đột ngột như một câu chuyện cổ tích.
Những tu viện Phật giáo Tây Tạng trầm mặc trong khói hương, thấp thoáng bóng cà sa đỏ thắm của các vị tu hành. Những khung cửa chạm trổ cầu kỳ, treo đầy những chùm ớt chín, lấp ló nụ cười nửa thân thiện, nửa tò mò của các cô bé, cậu bé má đỏ hồng. Những con phố nhỏ, sạch bong và yên tĩnh, được viền bằng những ngôi nhà xinh xắn sơn màu trắng hoặc vàng nhạt. Cảnh vật nhuốm màu thời gian huyễn hoặc như hiện ra từ một quá khứ xa xôi.
Kiến trúc Bhutan gây ấn tượng mạnh và hoàn toàn khác biệt với tất cả những quốc gia còn lại trên thế giới. Tất cả nhà cửa ở đây, dù mới xây, đều mang dáng vẻ cổ xưa. Không có bóng dáng của cao ốc hiện đại theo lối kiến trúc hình hộp phương Tây. Nhà nước Bhutan có quy định rất rõ ràng về chiều cao cũng như phong cách của các tòa nhà để đảm bảo mọi đô thị đều là một thể thống nhất, hài hòa, phản ánh rõ nét sắc thái văn hóa truyền thống của đất nước.
Ở Paro hay kể cả Thimphu, thủ đô đồng thời là thành phố lớn nhất của Bhutan, hầu như không có cảnh tắc đường. Xe cộ ít nên không khí rất trong lành. Thimphu có lẽ là thủ đô duy nhất trên thế giới không có đèn tín hiệu giao thông. Trước kia, ở đây cũng đã từng có một cái, nhưng người dân không thích vì cho rằng nó kệch cỡm và không hài hòa với cảnh quan chung. Vì thế, chính quyền thành phố đã cho dỡ bỏ và thay vào bằng một cảnh sát.
4 “nguyên liệu” làm nên Hạnh phúc
Vị vua thứ tư, Jigme Singye Wangchuck là người đề ra tiêu chuẩn Tổng mức Hạnh phúc Quốc gia (Gross National Happiness – GNH) để đánh giá mức độ phát triển của đất nước, thay cho các chỉ số kinh tế như GNP hay GDP. Bhutan là quốc gia đầu tiên và duy nhất trên thế giới áp dụng GNH.
Nhà vua cho rằng, 4 điểm mấu chốt để làm nên Hạnh phúc Quốc gia là: phát triển bền vững, bảo vệ môi trường, bảo tồn văn hóa và lãnh đạo tốt. Tất cả các luận điểm này đều được vua Jigme Singye Wangchuck thực thi một cách hiệu quả.
Hạn chế du lịch, bảo tồn di sản văn hóa
Bhutan mở cửa để phát triển kinh tế du lịch, nhưng đồng thời áp dụng chính sách chặt chẽ để hạn chế số lượng du khách hàng năm trong khả năng đáp ứng của cơ sở hạ tầng địa phương và không ảnh hưởng đến môi trường cũng như các di sản văn hóa.
Cách quản lý số lượng du khách cũng rất độc đáo. Bhutan không hạn chế cấp visa, nhưng quy định mọi du khách đều phải mua tour trọn gói của các công ty do nhà nước cấp phép hoạt động, với mức phí tối thiểu cho một ngày lưu trú là 200 USD. Mức giá khá cao này giúp ngành du lịch Bhutan, dù chỉ phục vụ một lượng khách nhỏ, nhưng vẫn đảm bảo mục tiêu lợi nhuận và bảo tồn.
Đốn một cây xanh phải trồng bù 3 cây
Theo sắc lệnh của nhà vua, cứ đốn 1 cây xanh vì bất cứ mục đích gì thì đều phải trồng bù 3 cây mới. Nhờ thế mà cho đến nay, hơn 60% diện tích Bhutan vẫn còn rừng bao phủ và 1/4 lãnh thổ là các công viên quốc gia. Túi nylon bị cấm sử dụng. Thuốc trừ sâu, thuốc kích thích tăng trưởng và chất bảo quản là những thứ xa lạ với nông dân. Những chính sách tích cực này giúp Bhutan có môi trường nguyên sơ và hệ sinh thái đa dạng vào bậc nhất thế giới.
Không truyền hình bạo lực, không MTV, không tội phạm
Rất ít quốc gia có thể bảo vệ bản sắc văn hóa như Bhutan. Đường phố tràn ngập sắc màu rực rỡ của gho (áo khoác dài đến đầu gối, thắt lưng ở ngang eo, dành cho nam giới) và kira (váy quấn của phụ nữ). Đa số người dân Bhutan mặc những trang phục truyền thống này hàng ngày, theo quy định của nhà vua.
Bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống lớn nhất: chân thật và hướng thiện
Giá trị văn hóa Bhutan không chỉ nằm ở vẻ bề ngoài của người dân mà còn ghi dấu đậm nét trong tính cách họ, chân thật và hướng thiện theo đúng tinh thần Phật giáo (đạo Phật là quốc giáo ở Bhutan với hơn 70% dân số là Phật tử).
Bhutan là quốc gia của những đền đài, tu viện cổ xưa. Người dân nơi đây là những Phật tử trung thành, đi đến đâu, bạn cũng sẽ thấy cờ phướn của nhà Phật tung bay, khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ không hề bị tác động bởi bàn tay con người.
Đất nước duy nhất trên thế giới không có nạn trộm cướp, giết người và ma túy
Khi cho phép triển khai truyền hình và internet, nhà vua đã nghĩ đến việc ngăn chặn tác động xấu mà những sản phẩm của văn minh phương Tây này gây ra cho người dân. Các kênh truyền hình có tính chất khiêu dâm, bạo lực (kể cả kênh thể thao Ten Sports vì kênh này dành một thời lượng lớn cho môn đấu vật), Fashion TV và kênh âm nhạc MTV đều bị cấm ở Bhutan. Chẳng ngạc nhiên khi ở thế kỷ 21, vương quốc này vẫn hầu như không có nạn trộm cướp, giết người và ma túy.
Những biển hiệu trên đường phố khiến bạn mỉm cười hạnh phúc
Khi đến Bhutan, người ta sẽ không thấy nhiều biển hiệu quảng cáo mà thay vào đó là những câu khẩu hiện hẳn sẽ khiến nhiều du khách mỉm cười, chẳng hạn “Cuộc sống là một cuộc hành trình! Hãy lên đường!”, “Hãy để thiên nhiên dẫn đường chỉ lối!” hoặc “Rất xin lỗi nếu có bất cứ sự bất tiện nào!”…
Chỉ số Tổng Hạnh phúc Quốc dân GNH của Bhutan được hiện thực hóa trong từng chi tiết nhỏ của đời sống, họ hy vọng những du khách đặt chân đến Bhutan cũng có thể được hưởng sự hạnh phúc, dễ chịu trong cuộc sống của những người dân nơi vương quốc xa xôi, bí ẩn này.
97% dân số hạnh phúc
Trong một cuộc khảo sát năm 2005, 45% người dân Bhutan cho rằng họ rất hạnh phúc, 52% cảm thấy hạnh phúc và chỉ có 3% chưa hài lòng về cuộc sống của mình. Bhutan là một trong 10 nước đứng đầu thế giới về mức độ thỏa mãn của người dân và là nước duy nhất trong nhóm này có mức thu nhập tính theo đầu người chỉ hơn 1.800 USD.
Không hạnh phúc sao được khi trẻ em đi học không phải đóng bất cứ khoản tiền nào mà còn được trợ cấp sách vở, lương thực. Người dân và kể cả du khách đều được chăm sóc sức khỏe hoàn toàn miễn phí. Dù còn hơn 30% dân số thuộc diện nghèo, nhưng ở Bhutan, không ai lo bị đói, lo ốm đau không có tiền thuốc men hay lo con cái mình thất học.
Từ bỏ quyền lực vì lợi ích quốc gia
Điều duy nhất khiến dân chúng cảm thấy không hạnh phúc có lẽ chính là quyết định chuyển thể chế nhà nước từ quân chủ chuyên chế sang quân chủ lập hiến do chính vua Jigme Singye Wangchuck đề ra.
Ông cho rằng, quyền lực tuyệt đối nằm trong tay nhà vua chỉ mang lại lợi ích cho đất nước khi đó là một vị vua sáng suốt, tận tụy. Nếu trong tương lai, người lên ngôi không có đủ năng lực hay đạo đức thì đất nước sẽ thiệt hại nặng nề.
Chính vì thế, Bhutan phải dân chủ hóa, chuyển quyền lựa chọn người điều hành đất nước vào tay nhân dân, thông qua việc bầu cử nghị viện. Đây là điểm mấu chốt để thực hành lãnh đạo tốt, một trong 4 nhân tố cấu thành nên Hạnh phúc Quốc gia. Cuộc bầu cử nghị viện đầu tiên ở Bhutan được tổ chức đầu năm 2008.
Quyết định dân chủ hóa đất nước khi đó không làm cho người dân Bhutan hạnh phúc, vì họ đã rất hài lòng với sự lãnh đạo của nhà vua. Họ không biết sự thay đổi liệu có mang lại điều gì tốt đẹp hơn những cái họ đang có, hay chỉ dẫn đến xung đột và tranh chấp giữa các đảng phái chính trị.
Rất nhiều người đã đến trước Hoàng cung, cầu xin nhà vua tiếp tục nắm giữ quyền lực tuyệt đối. Để thuyết phục người dân về lợi ích của dân chủ hóa, vua Jigme Singye Wangchuck đã cho con trai mình (vua Bhutan thứ 5) đi khắp đất nước, gặp gỡ mọi tầng lớp nhân dân. Vị vua 28 tuổi, tốt nghiệp đại học Oxford, đăng quang tháng 11/2008, là vị vua đầu tiên của chế độ quân chủ lập hiến tại Bhutan.
Giáo dục theo chuẩn “nhà trường xanh”
Ở các trường học ở Bhutan, học sinh được định hướng giáo dục theo chuẩn “nhà trường xanh”. Bên cạnh việc học các môn cơ bản, các em được học cách làm nghề nông, cách sống thân thiện với môi trường, chính các em sẽ tham gia phân loại và tái chế rác của nhà trường mình.
Ngoài ra, mỗi ngày đến lớp đều có một khoảng thời gian để cô trò cùng ngồi thiền. Chuông báo hết tiết là những đoạn nhạc du dương giúp người nghe thư giãn. Giáo dục Bhutan không đặt nặng việc các em phải là những học sinh giỏi, họ muốn các em sẽ là những công dân tốt.
Đứng vững vàng khi cả thế giới lao đao
Trong ba thập kỷ qua, Bhutan đã đề ra một quan điểm đi đầu thế giới rằng sự hạnh phúc, khỏe mạnh của người dân quan trọng hơn việc chỉ tập trung mọi nỗ lực vào phát triển kinh tế. Sự lựa chọn này qua thời gian đã chứng minh được là sự lựa chọn đúng đắn.
Trong khi cả thế giới lao đao trước những cơn khủng hoảng kinh tế, trước tình trạng thiên nhiên bị hủy hoại, khí hậu nóng lên… thì riêng một mình quốc gia bé nhỏ Bhutan lại ngày càng nổi lên như một quốc gia thịnh vượng, đã định hướng được cách phát triển bền vững, lâu dài và hiệu quả. Thiên nhiên được bảo tồn tuyệt đối, kinh tế, giáo dục, sức khỏe phát triển bền vững.
Những thành tựu đáng kinh ngạc của Bhutan là minh chứng cho điều đó. Trong vòng 20 năm, tuổi thọ trung bình của người dân Bhutan được tăng gấp đôi, 100% trẻ em được tới trường, mức độ trong lành của môi trường ở mức lý tưởng, thiên nhiên được bảo vệ tối đa, 60% diện tích quốc gia được che phủ bởi rừng… Bhutan cấm việc xuất khẩu gỗ, mỗi tháng đều có một ngày toàn dân đi bộ…
Bộ trưởng Giáo dục Bhutan – ông Thakur Singh Powdyel từng phát biểu: “Phá rừng phá biển để làm giàu thì quá dễ, ở Bhutan, chúng tôi tin rằng đó không phải là cách để thịnh vượng dài lâu. Chỉ có cách bảo vệ thiên nhiên – môi trường, chăm sóc cho chất lượng cuộc sống người dân thì một quốc gia mới thực sự được coi là phát triển”.
Chỉ số GNH của Bhutan đang ngày càng thu hút sự quan tâm và khen ngợi của dư luận quốc tế, ngày càng có nhiều học giả từ khắp nơi trên thế giới tìm hiểu, phân tích về chiến lược phát triển của vương quốc bé nhỏ nằm trong dãy Himalaya – đất nước Bhutan.
Đây là quốc gia duy nhất trên thế giới tính toán mức độ thịnh vượng của đất nước dựa trên mức độ hạnh phúc của người dân, chứ không phải dựa trên chỉ số GDP – tổng sản phẩm quốc nội. Những gì Bhutan làm khiến cả thế giới phải suy ngẫm và nhắc đến quốc gia Châu Á bé nhỏ này.
Kim Vân tổng hợp
Theo tinhhoa.net
=======
Bhutan – Đất nước của chuyện cổ tích
20/10/2011 13:27 GMT+7
Ngày 13/10/2011, cả thế giới nao nức với những bức ảnh đám cưới đẹp như cổ tích giữa Quốc vương Bhutan Jigme Khesar Namgyel Wangchuck và cô gái thường dân xinh đẹp Jetsun Pema. Vietnam Net xin giới thiệu tới bạn đọc thông tin về đất nước Bhutan, đất nước của cổ tích diệu kỳ.
 |
Vua và hoàng hậu Bhutan (nguồn ibtimes.com)
|
Chiếc máy bay nghiêng cánh trên bầu trời Bhutan – một trong những quốc gia biệt lập nhất thế giới – đang nằm ẩn mình trên rặng Hy Mã Lạp Sơn (Himalaya). Xuyên qua những đám mây trắng, một vẻ đẹp hùng vĩ trải rộng trước mắt tôi: những dãy núi trùng điệp cao chót vót, những vực sâu thăm thẳm ẩn hiện dòng thác trắng xóa tỏa miên man. Một màu xanh mơn mởn, ngút ngàn làm dịu đi tia nắng mặt trời.
Đến được Bhutan quả không phải dễ dàng. Tận giữa thế kỷ 20, quốc vương bé nhỏ này hoàn toàn biệt lập với thế giới bên ngoài. Chỉ đến năm 1974, Bhutan mới mở cửa đón khách du lịch. Để bảo vệ vẻ đẹp hoang sơ của mình và bảo tồn truyền thống văn hóa, hoàng gia Bhutan quyết định hạn chế số lượng du khách đặt chân đến nơi này (năm 2009, tổng số khách du lịch đến Bhutan vẻn vẹn 23.480 người). Mỗi khách du lịch phải đóng ít nhất 200 USD cho mỗi ngày ở Bhutan để thanh toán chi phí tour trọn gói do một công ty du lịch Bhutan thu xếp. Visa và hành trình cho mỗi chuyến công du được kiểm soát nghiêm ngặt.
Để đến được Bhutan, tôi bay sang Bangkok, sau đó dừng chân tại Calculta (Ấn Độ) trước khi đáp xuống sân bay Paro. Chuyến bay từ Bangkok phải khởi hành từ 4 giờ sáng, vì sân bay Paro rất hiểm trở và thời gian đáp xuống an toàn nhất là từ 9-10 giờ sáng. Chỉ có một đội bay gồm tám phi công Bhutan với nhiều năm kinh nghiệm được phép bay đến sân bay Paro. Tất cả các máy bay riêng của các nguyên thủ quốc gia và các tỉ phú đến thăm Bhutan bằng phi cơ riêng, đều nhờ đến tài điều khiển của tám phi công này.
 |
Quang cảnh nhìn từ trên cao
|
Khi máy bay giảm độ cao, chúng tôi bắt đầu lượn lờ giữa trùng trùng điệp điệp các ngọn núi xanh thẳm. Phi công lên tiếng trấn an khi có một vài hành khách tỏ vẻ lo sợ, vì máy bay đang áp sát các ngọn núi. Tiến gần đến thành phố cổ Paro, nơi tọa lạc sân bay quốc tế, Bhutan càng lộng lẫy hơn với tầng tầng lớp lớp những thửa ruộng bậc thang đang ngả sang màu vàng ươm của lúa chín. Và, ngự trị trên gập ghềnh đồi núi là những căn nhà gỗ được thiết kế theo kiến trúc truyền thống Bhutan – những ngôi nhà độc lập, đứng lẻ loi như thách thức với đất trời.
Đặt chân xuống Paro, tôi như lạc vào một câu chuyện cổ tích. Đền chùa, nhà cổ nằm san sát nhau. Những ông thầy tu khoác áo cà sa đỏ ngồi chụm vào một góc thầm thì. Những bát hương Bhutan tỏa hương thơm trầm hoặc. Những khung cửa sổ treo đầy ớt chín đỏ. Những người bán hàng đứng dựa cửa, lơ đãng nhìn ra phố. Quá khứ như dừng lại ở đây.
 |
| Paro yên bình |
Đã có nhiều nghiên cứu về các chỉ số hạnh phúc của người dân nơi đây, nhưng tôi muốn được tự mình khám phá về khái niệm “hạnh phúc” trong chuyến đi này. Điều gì, điều gì làm con người hạnh phúc?
Trong vài tiếng ở thành phố Paro (tọa lạc ở độ cao 2.280 m), có lẽ tôi đã bị nhiễm “virus hạnh phúc”, vì có thể lang thang hàng giờ quanh các ngôi nhà cổ, đền chùa cổ mà không bị bất cứ ai làm phiền. Xung quanh tôi, những người dân Bhutan hiền hòa với nụ cười luôn nở trên môi thong thả thực hiện các công việc thường ngày của họ. Dường như, họ không bị áp lực của cuộc sống công nghiệp đang bao trùm các nước lân cận. Mỗi người trong số họ đều tự hào khoác trên người những bộ quần áo truyền thống dân tộc nhiều màu sắc. Đàn ông nhìn thật khỏe khoắn trong trang phục gho, còn đàn bà thì dịu dàng, nữ tính trong trang phục kira.
 |
Nụ cười thân thiện của các thiếu nữ
|
Theo chân những người trong số họ, tôi bước chân vào một đền thờ cổ mang phong cách Tây Tạng. Và cũng theo chân họ, tôi đã đi quanh các vòng xoayprayer wheels trong đó chứa đựng hàng ngàn lời khấn nguyện. Chỉ cần quay các vòng xoay này, tôi có thể gửi hàng ngàn lời khấn nguyện đó lên trời, đem may mắn đến cho mình và cho người thân. Nhìn thái độ kính cẩn và nghiêm trang của những người có mặt, tôi cảm nhận rằng, người Bhutan có một đức tin sâu sắc vào Phật giáo. Điều đó ảnh hưởng đến tính cách hiền hòa, nhân hậu của họ. Cũng chính vì thế, Bhutan thường được miêu tả là nền văn hóa Phật giáo Himalaya truyền thống duy nhất còn sót lại trên thế giới.
Bước vào một cửa hiệu bán đồ cổ, tôi mê mẩn trước những bức vẽ thanga, những đồng tiền, thổ cẩm truyền thống, đồ trang sức, những bức tượng Phật…Tuy nhiên, gọi mãi chẳng thấy người bán hàng ở đâu. Khi tìm được người chủ cửa hiệu, trả lời câu hỏi của tôi, chị cười và vui vẻ nói rằng từ trước tới giờ, cửa hiệu chưa bao giờ bị kẻ trộm viếng thăm, mặc dù hàng hóa có giá trị rất cao và rất dễ bị lấy cắp. Những người bạn Bhutan của tôi sau này cũng cho biết, thường họ không cần phải khóa cửa nhà khi đi ngủ, vì nạn trộm cắp và bạo lực dường như không có ở Bhutan.
Có lẽ người Bhutan hạnh phúc vì họ được sống trong một thế giới an ninh, nơi niềm tin ngự trị?
Bảo tồn truyền thống văn hóa luôn là tiêu chí cao nhất của người dân Bhutan. Vì thế, khi đến đây, du khách được sống trong những tập tục từ nghìn năm nay. Trên đường từ sân bay về khách sạn, tôi đã được chứng kiến những cuộc chơi bắn cung của các chàng trai. Đích bắn rất xa, thử tài của các xạ thủ. Bất cứ khi nào chàng trai bắn trúng, các cô gái lại hát và múa, rồi sau đó trao cho chàng một dải lụa màu để buộc vào lưng. Nhìn vào đám đông, người bắn giỏi nhất sẽ nổi bật nhất bởi những dải lụa màu sắc trên lưng họ. Bắn cung cũng là môn thể thao quốc gia của Bhutan, với nhiều cuộc thi bắn cung được tổ chức thường xuyên giữa các làng bản, thị trấn…
 |
| Cuộc thi bắn cung |
Trong những chuyến hành trình trong nhiều tuần ở Bhutan, tôi đã có cơ hội nghỉ chân ở nhiều Dzong, nhưng Punakha Dzong – còn được mệnh danh là “Cung điện hạnh phúc” – là nơi tôi nhất quyết sẽ quay trở lại. Một chiều xuân khi những nhành hoa tím biếc bay la lả trong nắng chiều, Punakha Dzong đã đón đôi bàn chân rón rén của tôi. Rón rén vì một vẻ đẹp thiên thần mà tôi sợ sẽ biến mất khi chạm vào. Chỉ mới đây thôi, Punakha Dzong đã đón vị vua thứ Năm - Jigme Khesar Namgyel Wangchuck.
 |
“Cung điện hạnh phúc” Punakha Dzong
|
Dzong được sử dụng làm cung điện của Vua, đồng thời là thủ phủ hành chính và tâm điểm của các họat động tôn giáo. Nơi đây, hàng trăm tu sĩ từ độ tuổi lên 3 đến 70-80 tuổi nghiêm trang tu luyện. Khách du lịch sẽ gặp may mắn nếu một tu sĩ tình nguyện làm hướng dẫn viên. Với tôi, cuộc trò chuyện với chú tiểu Namgay thật thú vị. “Em ở đây đã ba năm rồi. Hàng ngày, thức dậy lúc 3h sáng để thiền và học thuộc quyển kinh. Em ít được gặp cha mẹ, nhưng ở đây em học được rất nhiều điều để trở thành người tốt. Em mong ước được trở thành Lama (sư trụ trì). Nếu không, làm một nhà sư bình thường cũng là một vinh dự lớn”.
 |
| Những khuôn mặt rạng ngời hạnh phúc |
Có lẽ người Bhutan hạnh phúc vì họ có niềm tự hào về truyền thống văn hóa và nghệ thuật lâu đời?
Rời Paro, tôi lên xe đi qua con đường uốn lượn qua các dãy núi để về thủ đô Thimpu. Dừng lại nghỉ chân ở một con sông trong vắt cuộn chảy ven đường, thật ngạc nhiên khi thấy nơi đây có rất nhiều đàn cá tung tăng bơi lội. Người bạn đồng hành cùng tôi giải thích rằng: phần lớn người Bhutan theo đạo Phật. Đạo Phật không chỉ tồn tại trong chùa chiền mà được thể hiện qua lối hành xử của con người ở khắp nơi trên Bhutan. Ví dụ: nguời dân Bhutan không giết bất cứ con vật gì. Các dự án xóa đói giảm nghèo về tơ tằm ở Bhutan đã thất bại vì dân bản xứ không muốn thả các con tằm vào nồi nước đang sôi để lấy tơ. Ở thủ đô Thimphu, cứ đêm đến, hàng nghìn con chó thi nhau sủa, vì không ai giết một con chó nào cả. Người Bhutan cũng không bao giờ câu cá, vì thế các con sông và suối có rất nhiều cá bơi lội. (Cá và thịt bày bán ở Bhutan được nhập từ Ấn độ hoặc được nguời nước ngoài giết mổ).
 |
| Tác giả bên dòng suối trước Paro Dzong |
Có lẽ, người Bhutan hạnh phúc vì họ sống thanh thản, không sát sinh?
Đến thủ đô Thimphu, tôi đã chuẩn bị cho mình một tâm trạng mệt mỏi vì say độ cao (Thimphu có độ cao hơn 2.300 mét trên mực nước biển). Tuy nhiên, không khí trong lành tại đây đã xóa tan tất cả mọi mệt nhọc. Thimphu là thủ đô duy nhất trên thế giới không có đèn tín hiệu giao thông. Đây cũng là một trong những thủ đô hiếm hoi trên thế giới được bao quanh bởi rừng xanh bạt ngàn và thung lũng nối tiếp thung lũng. Tôi nhớ rằng, năm 2006, quốc vương Bhutan đã nhận được phần thưởng danh giá Paul Getty Conservation Leadership Award vì những thành công của đất nước này trong công việc bảo tồn động vật hoang dã và bảo vệ thiên nhiên. Người dân ở đây rất ít dùng (và không biết) đến thuốc trừ sâu và thuốc kích thích tăng trưởng. Vì thế rau quả ở đây hầu hết là rau quả hữu cơ – sạch 100%. Theo kế hoạch, đến năm 2020, ở Bhutan không có sản phẩm nào dung thuốc sâu hoặc chất tăng trưởng.
 |
| Trẻ em ngồi học bài trên cỏ xanh |
Trong những ngày làm việc ở Thimphu, tôi may mắn được chiêm ngưỡng vẻ điển trai của vua Bhutan – Jigme Khesar Namgyel Wangchuck (con trai của vua Jigme Singye Wangchuck), khi ông đang rời Thimphu Dzong sau một ngày bận rộn giải quyết các công việc điều hành đất nước.
Lên ngôi năm 2008 ở lứa tuổi 28, Jigme Khesar Namgyel Wangchuck đã qua nhiều khóa học tại Anh, Mỹ, Ấn độ nhưng ông luôn nâng niu và trân trọng các truyền thống tập quán của đất nước mình. Được mệnh danh là “vua của thế kỷ mới”, Jigme Khesar Namgyel Wangchuck đã làm xôn xao chính trường quốc tế khi quyết định thành lập một nhà nước dân chủ, dưới sự điều hành của thủ tướng. Trong khi những hoàng gia khác trên thế giới cố gắng thâu tóm và củng cố quyền lực, vua Jigme Khesar quyết định giao quyền lại cho nhà nước dân chủ, mặc dù dân chúng nhất quyết phản đối vì họ tuyệt đối trung thành với vua. Thật may mắn, tiến trình bầu cử của Bhutan đã diễn ra hết sức êm đẹp trong năm 2008, nhờ vào uy tín của hoàng gia. Bất chấp những khó khăn, vua Jigme Khesar và chính phủ vẫn đang kiên trì theo đuổi tiêu chí Tổng Hạnh phúc Quốc gia của mình: phát triển kinh tế một cách thận trọng để bảo vệ môi trường và gìn giữ nền văn hóa tâm linh độc đáo, đặt giá trị đạo đức làm trọng tâm trong chiến lược kinh tế để bảo đảm nguồn lương thực, nhà ở và sức khỏe người dân. Mặc dù Bhutan có tiềm năng du lịch rất lớn, chính phủ hạn chế phát triển du lịch, nhằm kiểm soát tối đa sự ảnh hưởng của khách du lịch lên văn hóa và môi trường. Cũng theo quan niệm của nhà nước Bhutan, sự phát triển của Bhutan được đo lường bằng phúc lợi thật sự của người dân thay vì chỉ phản ánh sự giàu có về vật chất.
 |
| Vua cha Jigme Singye Wangchuck trao ngôi báu cho vua Jigme Khesar Wangchuck (nguồn: www.telegraph.co.uk) |
Tôi đã có được một phần ngàn trải nghiệm gian khổ của vua Jigme Khesar khi leo núi 3 tiếng để đến được bản làng đầu tiên trên tuyến đường du lịch sinh thái Nabji-Korphu. Đây là con đường du lịch kết hợp xóa đói giảm nghèo do tổ chức phát triển Hà Lan SNV kết hợp với bộ du lịch Bhutan và người dân bản xứ phát triển. Đến với con đường Nabji-Korphu, du khách sẽ đi bộ 5 ngày để qua 5 bản làng rất nghèo đang cư trú ở những đỉnh núi xanh ngút ngàn. Dù chuyến đi bộ là một cuộc thử sức dẻo dai của những đôi chân, tôi hoàn toàn không cảm thấy mệt mỏi vì được khám phá một thiên đường hoang dã: những trái dâu tây đỏ mọng ven đường, những chú vượn trắng đu mình vắt vẻo trên cây, những dòng thác trắng xóa, những cây cổ thụ trăm tuổi tỏa bóng mát, những đàn bướm bay lượn bên các khe suối, những chú chim đủ màu sắc hót líu lo trên cao, và hoa rừng muôn vẻ ngan ngát tỏa hương.
Ngủ trọ một đêm tại một bản làng nơi đỉnh núi, tôi mới thấy thấm thía hạnh phúc bình dị: dưới trời sao lấp lánh, chúng tôi đốt lửa, ngồi uống rượu ngô và trò chuyện với nhau. Tiếng cười vang lên ấm áp trong đêm vắng, để rồi ban mai ríu rít tiếng chim và gió mát trong lành của đồi núi đánh thức tôi dậy.
 |
| Nấu rượu ngô tại bản làng trên núi Nabji Korphu |
Đặt chân đến những bản làng xa xôi hẻo lánh cách đường nhựa nhiều ngày đi bộ, tôi thật sự ngạc nhiên về sự quan tâm mà hoàng gia dành cho dân chúng. Dân chúng được chu cấp gỗ và vật liệu miễn phí khi xây nhà. Việc khám chữa bệnh, thuốc men cho toàn thể nhân dân Bhutan được nhà nước cung cấp hoàn toàn miễn phí. Trường học (kể cả các bữa ăn cho học sinh nội trú) cũng nhận được sự chu cấp của chính phủ. Các bản làng xa được cung cấp thiết bị tự tạo điện từ năng lượng mặt trời, cùng với hệ thống nước sạch bắt nguồn từ nguồn nước khoáng thiên nhiên.
Dù đã trao quyền cho Thủ tướng, vua Jigme Khesar cũng vẫn còn làm việc miệt mài. Mỗi ngày ở Bhutan, tôi đều có thể chứng kiến vị vua trẻ rời nhiệm sở lúc 5h30 phút chiều. Ngài làm vua không để chơi và hưởng thụ, mà làm việc cho lợi ích của nhân dân. Vua Bhutan được người dân hết sức yêu thương và kính nể, vì ông luôn đi sâu sát vào hoàn cảnh của người dân, bảo vệ quyền lợi của dân và luôn luôn đặt lợi ích của nhân dân lên hàng đầu.
Có lẽ, người Bhutan hạnh phúc vì họ có một hoàng gia, một chính phủ hết lòng vì dân?
Một buổi chiều đang đắm mình tại Tashichho Dzong (Thimpu Dzong), tôi được chứng kiến cảnh các thầy tu đang tập điệu múa Tsechu trên sân. Những điệu múa khoan thai, uyển chuyển nhưng không kém phần dũng mãnh. Họ đang chuẩn bị cho lễ hội quan trọng Tsechu – diễn ra vào khoảng tháng Mười hàng năm và kéo dài từ ba đến năm ngày.
Vào những ngày lễ Tsechu, các nhà sư và những người nghệ sĩ múa trình diễn những điệu múa truyền thống đủ màu sắc. Những điệu múa Tsechu rất đa dạng, chuyển tải nhiều chủ đề như cuộc sống của Phật tổ, quá trình thánh Guru Rimpoche mang đạo Phật vào Bhutan, hoặc những thông điệp của đạo Phật. Tâm điểm của lễ Tsechu là điệu múa Cham, một điệu múa sống động chỉ do đàn ông trình diễn. Người múa đeo mặt nạ rất ấn tượng và mặc quần áo đính nhiều đồ trang sức, diễn tả các câu chuyện về đạo đức và cuộc sống linh thiêng. Điệu múa Cham được xem là một hình thức thiền và cách để con người giao cảm với thần linh. Lễ hội Tsechu có hàng nghìn người dân tham dự - những người mặc những bộ quần áo đẹp nhất, đeo trang sức đẹp nhất. Nhiều người đi bộ nhiều ngày trời từ các bản làng xa. Đại diện của mỗi bản làng từ phương xa luôn mang theo một bình rượu ngon nhất, và tất cả sẽ được góp chung trong một thùng rượu lớn được đặt giữa sân. Đó là rượu dâng phật tổ, rượu của lòng thành mà những người tham gia sẽ cùng uống, thể hiện sự đoàn kết và tinh thần dân tộc.
 |
| Các nhà sư luyện tập điệu Tsechu |
Có lẽ, người Bhutan hạnh phúc vì trong họ, nghệ thuật, tôn giáo và văn hóa hòa quyện làm một, tạo nên một bản sắc đồng nhất và một sự an bình tâm tưởng hiếm có?
Để thử sức dẻo dai, tôi đã quyết định chinh phục 2 dãy núi cao để đặt chân đến Thiền viện Taktsang (còn gọi là Tiger’s Nest – Tổ của Hổ). Tương truyền, phật tổ Guru Padmasambhava, khi từ Tây Tạng sang Bhutan truyền đạo, đã cưỡi trên lưng hổ và bay đến đây ngồi thiền. Thiền viện Taktsang tọa lạc trên một vách núi hiểm trở cao 914m so với mặt nước biển, hùng vĩ nguy nga. Để đến được thiền viện này, chúng tôi đã phải trèo trên những con đường núi cheo leo trong gần 3 giờ đồng hồ, thật khó khăn vì ở độ cao gần 3.000 mét, không khí loãng và ít oxy. Vậy mà trên đường đi, tôi còn gặp những phật tử đang hành hương bằng một phương thức rất đặc biệt: họ rạp người vái lạy trên mặt đất về hướng Thiền viện Taktsang sau mỗi một bước đi. Cứ mỗi bước đi lại rạp người vái lạy. Những nhà sư đi cùng tôi cho biết rằng những người này phải mất nhiều ngày mới lên đến thiền viện Taktsang, nhưng chuyến hành hương này là một trong những điều quan trọng nhất của cuộc đời họ.
 |
| Hành hương lên thiền viện Taktsang |
Và tại đây, trên nóc nhà Hy mã lạp sơn, những lời thơ chợt đến: “Núi mọc lên mây/Ta/Hymalaya một ngày/Chợt bấm khóa lịch trình hối hả/Thả chìa cho mây/Bay”…
 |
| Thiền viện Taktsang vắt vẻo trên núi cao |
No comments:
Post a Comment